Samtskhe-Saatabago yani Samtskhe Prensliği feodal aileleri listesi.
Bazı soyadları size tanıdık gelecek.
Samtskhe Saatabago [სამცხე საათაბაგო] adlı Gürcü prensliği ve onun başındaki yönetici aile yani prenslik hanedanı Cakeli [ჯაყელი] sülalesi hakkında defalarca paylaşım yaptım. Güney Gürcistan’daki Samtskhe Saatabago’nun Gürcistan Krallığı 1490’da parçalanınca kurulan yeni dönem Gürcü krallıklarından biri olan İmereti Krallığı içinde kaldığını, 16. Yüzyılda İmereti’den de bağımsız hareket etmeye başladığını, aynı yüzyılda Samtskhe topraklarının Osmanlı tarafından ele geçirildiğini hatırlatmakla yetinip feodal ailelerin adlarına geçelim. Bahsettiğimiz alanlar, bugünkü Türkiye’nin Artvin ve Ardahan illerinin tamamını, Erzurum’un Gürcü Boğazı’ndan başlayan kuzey ilçelerini, Kars’ı, Gürcistan’ın Samtskhe, Cavakheti ve Açara bölgeleriyle Batumi’ye kadar alanları kapsardı.Ermenistan’ın küçük bir kesimi de Samtskhe-Saatabago içindeydi.
Feodal dönemde köylü sınıf yani serfler ve feodaller vardı. Feodaller geniş topraklara hükmeden ve kaleleri olan, silahlı güce ve savaşçılara sahip yönetici sınıftan sayılırdı. Onlara soylu sınıf da denirdi. Dağlık alanlarda feodal sistem güçlü değildi ve köylüler serf değil özgürdü. Gürcü dünyasında geç Orta Çağdaki feodallere “tavadi” ve “aznauri” denirdi. Daha önce başka ünvanlar da vardı, ki burada bahsetmeyeceğim. Bu tavadi ve aznauriler bölgenin üst yöneticisi prenslere veya doğrudan krala bağlı olurdu. Buna benzer bir sistem İngiltere’de halen var ve şövalye, sir, dük, prens, kral gibi ünvanlar Gürcü feodal dünyasındaki tavadi, aznauri, mepe gibi ünvanlara karşılık gelir ve bu sistem Gürcistan’da muhtemelen İngiltere’den eskiydi. Gürcistan’da feodal sistem 19. Yüzyılda sona erdi. Monarşinin hüküm sürdüğü o dönemde ünvan ve yetki tıpkı kral ve padişahlarda olduğu gibi babadan oğula geçerdi.
Samtskhe-Saatabago’da feodal (tavadi ve aznauri) aileleri;
Kavkasidze [კავკასიძე],
Gogibaşvili [გოგიბაშვილი],
Avalişvili [ავალიშვილი],
Lasuridze [ლასურიძე],
Taktiridze (Tavdgiridze) [თაქთირიძე (თავდგირიძე)],
Khurtsidze [ხურციძე],
Diasamidze [დიასამიძე],
Abuseridze [აბუსერიძე],
Oladaşvili [ოლადაშვილი],
Şalikaşvili [შალიკაშვილი],
Kamkamidze [ქამქამიძე],
Amatakidze [ამატაკიძე],
Aspanidze [ასპანიძე],
Uznadze [უზნაძე],
Dukidze [დუკიძე],
Panaskerteli [ფანასკერტელი],
Spasalarni [სპასალარნი],
Khakhularni [ხახულარნი],
Andzavelni [ანძაველნი],
Kopadze [კოპაძე],
Tukharelni [თუხარელნი].
Bu listeyi oluştururken 1516 წ. ახლო – ქართლის საპატრიარქოს სამცხის სამწყსო – თავადური სახლები და სამფლობელოები adlı 1516 yılına ait, Samtskhe-Saatabago feodallerini sıralayan dönem kaynağından ve başka metinlerden yararlandım.
Bu soyadlarından bazıları tanıdık geldi mi? Ben Cakeli, Diasamidze, Tavdgiridze, Abuseridze, Aspanidze soyadlarına sahip insanlar tanıyorum Türkiye’de ve/veya Gürcistan’da. Hatta bizim köyde Diasamidze komşularımız var ama onların Gürcistan’daki akrabalarından ve eski feodal sülaleden olduklarından haberleri yok. Muhtemelen Diasamidze olduklarını da (kendilerine söylemiş olmama rağmen) bilmiyorlar. Şalikaşvili soyadını da 1990’daki Birinci Körfez Savaşı’nda Amerika Birleşik Devletleri Genelkurmay Başkanı John Şalikaşvili’den hatırlayabilirsiniz.
Bu feodal aile listesi eksik olabilir. Çeşitli kayıtlarda bahsedilen veya kayıt altına alınamamış ya da adlarına benim ulaşamadığım başka feodal aileler sözkonusu olabilir. Gürcüler havayı sever, kimse sıradan bir köylü olduğunu duymak istemiyor, “benim dedem de ağaydı, beydi, prensti, bu listede neden yok” diyenler çıkarsa şaşırmam 🙂
Eski Gürcistan’ın diğer bölgelerindeki feodal ailelerin adları da bellidir ve o listeler epey uzundur.
Paylaştığım görsel Samtskhe-Saatabago’nun bayrağıdır.
Erdogan Şenol
